In een wereld die steeds sneller verandert, waarin naast verandering ook onzekerheid een constante factor is en waarin polarisatie steeds makkelijker wortelschiet, is er één ding dat organisaties meer dan ooit nodig hebben: vertrouwen. Vertrouwen in elkaar en in de toekomst. Zeker in tijden van verandering is vertrouwen het fundament onder effectieve samenwerking en duurzame teamontwikkeling. Kant & Popper, twee wijze filosofen, zeiden het lang geleden al: ‘Optimisme is een morele plicht!’ Want als je geen vertrouwen meer hebt in de toekomst, in dat er wellicht een beter, of minstens net zo goed perspectief wenkt dan in het heden, wordt het leven één grote worsteling.
Optimisme: De brandstof voor teamsucces
Optimisme is meer dan een gevoel; het is een mindset. Het is de overtuiging dat er, zelfs in moeilijke tijden, altijd ruimte is voor verbetering en groei. Optimisme komt voort uit vertrouwen – vertrouwen in de toekomst én in elkaar. Maar, in een VUCA-wereld (volatility, uncertainty, complexity, ambiguity) waar alles om ons heen voortdurend verandert, is vertrouwen niet altijd meer vanzelfsprekend. Het moet worden opgebouwd, in zowel het team, als in de organisatie als geheel.
Overleven in een VUCA-wereld
Want in organisaties is samenwerken, juist door de VUCA-wereld waarin we leven, alleen maar essentiëler geworden.
- Constante verandering levert het gevaar op van elkaar afstoten, maar maakt elkaar vasthouden juist keihard nodig.
- Onzekerheid maakt het belangrijker dan ooit om samen een tegengif te creëren voor besmettelijke negativiteit.
- Complexiteit vraagt om collectieve creativiteit en
- Onduidelijke, dubbelzinnige dynamiek vraagt om van perspectief kunnen wisselen, aanpassingsvermogen en experimenteren.
Juist in deze VUCA-wereld is ‘optimisme een morele plicht’. Want het is essentieel om juist dan te blijven bouwen aan vertrouwen in de toekomst. En aan vertrouwen in elkaar.
Van optimisme naar opTEAMisme!
En dat is precies waar opteamisme om draait: een combinatie van optimisme én teamvertrouwen die zorgt voor teamkracht en teamspirit. Waar optimisme ontstaat als vertrouwen in de toekomst groter wordt dan angst en zorgen, ontstaat opteamisme als daar ook nog eens onderling teamvertrouwen, in elkaar bij komt.
Als teamcoach kom ik ze helaas vaak tegen: teams die klagen over veranderingen die steeds niet van de grond komen. Of die teams die zeggen: “Dit is alweer de zoveelste verandering, maar die mislukt toch wel.” Logisch en menselijk, maar contraproductief voor teamsucces en voor werkgeluk. Want wat gebeurt er dan? De energie in zo’n team wordt zwaar, negatief en demotiverend. Als mensen niet in iets geloven, nemen ze namelijk geen initiatief meer (behalve misschien om weg te gaan.) Ze doen gewoon geen moeite meer. En dat is precies wat je níet wilt in je team.
Gelukkig werkt het andersom ook zo! Wanneer je als team actief kijkt naar wat wél werkt, wat je kunt waarderen, en de energie richt op wat je kunt verbeteren, wordt de teamdynamiek al snel veel positiever. Dat is óók wat opteamisme inhoudt: het bewust kiezen voor vertrouwen, zowel in elkaar als in de toekomst. Opteamisme draait om het versterken van teamenergie en het vergroten van teamkracht, vooral wanneer het even tegenzit.
De kracht van Opteamisme = Vertrouwen in elkaars kracht
Opteamisme is geen vage term. Het is een gezamenlijke, actieve houding van vertrouwen en samenwerken, waarbij je als team kijkt naar wat mogelijk is. Zelfs in een wereld die onzeker is. En dat betekent absoluut niet dat je tegenslagen of moeilijke zaken maar moet negeren. Nee, sterker nog, het betekent dat je ook kijkt naar de frustraties en teleurstellingen die zich aandienen. Maar dat je als team aan je teamveerkracht werkt en daar vooral lessen uit trekt en niet in gaat zwelgen en vastplakken. Opteamisme betekent: de teamenergie dus richten op leren in plaats van op frustreren. Juist door samen te kijken naar wat je wél kunt verbeteren, kun je als team sterker uit de situatie komen.
Hoe dan? Neem bijvoorbeeld een team dat constant worstelt met deadlines. In plaats van te blijven hangen in de negatieve spiraal van “kansloos, dit gaat altijd fout”, besluit het team samen te kijken naar die keren dat het juist wel goed ging. En naar wat ze echt anders willen organiseren, omdat dat beter kan werken. Door in plaats van elkaar te beschuldigen, juist te kijken hoe ze de werkverdeling beter kunnen afstemmen en door open te zijn over verwachtingen en hulpbehoeften, krijgen ze niet alleen hun werk op tijd af, maar ook nog eens een boost in motivatie en samenwerking. Door vrijmoedig te spreken over uitdagingen en te leren van fouten, creëert het team een cultuur van vertrouwen die zich doorzet in hun samenwerking.
Optimaliseren met optimisme: Het geheim van succesvolle teamontwikkeling
Weet je: Optimisme is niet een gevoel, het is een mindset. En een houding. En dat geldt ook voor opteamisme. Een houding van je aandacht en je energie waar mogelijk richten op dat wat werkt en versterkt. Op ‘optimaliseren’ van de situatie (het woord optimaliseren komt niet voor niets van hetzelfde woord als optimisme, namelijk: ‘het beste’). Het is dus ook: het beste maken van de situatie als het tegenzit. Let op: zorg wel dat je wegblijft van negatieve positiviteit! Geef dus wel ruimte aan ongemak, aan teleurstelling en aan frustratie. Maar, verplicht je (weet je nog: optimisme is een morele plicht!) dan altijd vervolgens wel om met elkaar te kijken naar wat er dan wél mogelijk is binnen de gegeven omstandigheden. Waar zit ruimte, wat kan anders, hoe kunnen jullie verwachtingen bijstellen of alternatieve paden creëren?
Praktische tips voor meer opteamisme in teamontwikkeling:
- Sta eens met elkaar stil bij hoe ‘het’ eruitziet als alles lukt. Maar dan ook echt: Stel je samen voor hoe jullie teamsuccessen er concreet uitzien. Hoe voelt dat? Wie merkt daar wat van? Welke waardering horen jullie en welke complimenten krijgen jullie, als team, van jullie stakeholders?
- Als het even lastig wordt: Deel met elkaar teamervaringen waar jullie als team of jij als teamlid in een eerder team sterker uit zijn gekomen
- Maak wekelijks tijd voor kort waarderend onderzoek naar jullie teamwork: wat heeft goed gewerkt? Wat zijn successen (en vier ze!)? Wat zijn waardevolle geleerde lessen? Dat kan echt vaak al in 10 minuten! Bonustip: sta stil bij hoe jullie met elkaar praten over jullie werk, elkaar, jullie opdrachtgevers: is dat met waarderende taal of zijn jullie voortdurend aan het (ver)oordelen?
- Bespreek waar jullie met elkaar kunnen teamcraften: hoe jullie de taken en verantwoordelijkheden optimaal kunnen verdelen zodat iedereen zijn/haar energierekening zoveel mogelijk in de plus houdt
- Zoek elkaar op: bespreek verwachtingen aan de voorkant van een samenwerking, en bespreek wat je uitdagend lijkt of waar je hulp bij nodig hebt
Door als team je bewust te zijn van het verhaal dat jullie met elkaar zelf maken van de werkelijkheid, én daar met wat meer bewust gerichte aandacht en energie mee om te gaan is er zoveel te bereiken om hechter, om effectiever samen te gaan werken. Werk als team met opteamisme aan jullie teamontwikkeling. Zodat je met elkaar continu kunt bouwen aan teamvertrouwen, in elkaar én in de toekomst. Dat is krachtige pokon voor jullie teamspirit!
Samen bouwen aan meer opTEAMisme en teamontwikkeling?
Wil je weten hoe jullie als team opteamaler en met meer plezier kunnen samenwerken?
Werk aan jullie teamontwikkeling en bouw samen met opteamisme aan vertrouwen, teamspirit en duurzame teamkracht.
Neem vandaag nog contact op voor een vrijblijvend gesprek over hoe ik jullie teamwork kan versterken!
